Rezystory należą do najbardziej podstawowych elementów spotykanych w warsztacie elektronicznym. Ze względu na prostą budowę i fundamentalne znaczenie praktyczne, właśnie od nich warto rozpocząć naukę elektroniki.
Pojęcie oporu elektrycznego znają nawet osoby, które z branżą elektroniki nie będą mieć nic wspólnego. Jest to bowiem jedno z podstawowych zjawisk fizycznych, omawianych nawet na szkolnych lekcjach poświęconych elektryczności. Przypomnijmy, że dotyczy ono zależności pomiędzy wartością napięcia panującego na przewodniku elektrycznym, a natężeniem płynącego przezeń prądu (do zilustrowania tego zagadnienia używa się powszechnie metafory rur wypełnionych wodą, w których przepływ cieczy zmniejsza się, jeśli średnica przewodu ulegnie zwężeniu). Opór elektryczny oznacza się literą R i mierzy w omach (Ω). Takie samo oznaczenie – R – uzyskują oporniki na schematach ideowych obwodów elektrycznych i układów elektronicznych, natomiast wartość rezystora podawana jest właśnie w omach.
Rezystory należą do grupy elementów biernych, a same w sobie są dość zróżnicowane. Najpopularniejszą grupę stanowią rezystory węglowe, w których centralną część stanowi walec, wykonany z materiału nieprzewodzącego (np. ceramicznego). Na walec napylona zostaje przewodząca ścieżka, która następnie jest nacinana tak, by można było uzyskać rezystancję o oczekiwanej wartości. Czasem w ofercie producentów można znaleźć metalizowane rezystory, które wyróżniają się stabilniejszymi parametrami. Z zewnątrz rezystory węglowe wyglądają jak miniaturowe „beczułki” z wyprowadzeniami w postaci dwóch metalowych drutów oraz oznaczeniami zakodowanymi w formie barwnych pasków.
Umiejętność odczytywania wartości rezystancji na podstawie kolorów stanowi jedną z podstawowych umiejętności elektronika, a dokładne wskazówki można znaleźć w tablicach. Najogólniej określimy jedynie, że zwykle dwa lub trzy pierwsze paski wskazują na wartości liczbowe, kolejna to mnożnik (określający rząd wielkości), a pasek ostatni pozwala na odczytanie tolerancji elementu. W sklepie Botland oprócz klasycznych węglowych rezystorów przewlekanych (THT), można znaleźć także rezystory SMD (w których wartość rezystancji opisana jest liczbowo bezpośrednio na obudowie), a także rezystory grzejne. Dodajmy również, że spośród rezystorów istnieją również drutowe o dużej mocy, w których na walec wykonany z izolującego materiału nawinięty jest drut oporowy.
Najbardziej podstawowym zastosowaniem oporników jest realizacja w praktyce prawa Ohma, czyli wprowadzanie do obwodu elektrycznego (układu elektronicznego) rezystancji o określonej wartości. W ten sposób rezystor może ograniczyć wartość napięcia lub natężenia prądu, przepływającego przez układ. W wielu przypadkach działanie takie jest niezbędne ze względu na ryzyko uszkodzenia innych elementów elektronicznych pod wpływem zbyt wysokich strat mocy. Jednym z najprostszych układów realizujących taką funkcję może być szeregowe połączenie diody LED z opornikiem, który zmniejsza wartość prądu do poziomu bezpiecznego dla elementu półprzewodnikowego (dla małych diod zwykle prąd przewodzenia nie przekracza 20 mA).
Ograniczanie przepływu prądu to zaledwie jedna z wielu możliwości zastosowania oporników. Oprócz tego (jako elementy wprowadzające rezystancję o stałej wartości) mogą one zostać użyte również w dzielnikach napięcia – np. w połączeniu z fotorezystorami pozwalają na sterowanie pracą układu elektronicznego, wykorzystując zmianę intensywności oświetlenia. Jeśli natomiast w jednym układzie znajdzie się kilka szeregowych rezystorów, wówczas napięcie zasilania „rozłoży” się na każdy z tych oporników – proporcjonalnie do udziału wartości rezystora w całkowitym oporze elektrycznym danego układu. Jednym z charakterystycznych zjawisk, towarzyszących ograniczaniu napięcia lub natężenia prądu, jest wzrost temperatury. Uzyskaną w ten sposób energię cieplną można wykorzystać – właśnie w ten sposób działają rezystory grzejne. Mają one formę płytki przyklejanej do urządzenia i wyposażonej w widoczną, odsłoniętą ścieżkę i umożliwiają wytwarzanie dość sporych ilości ciepła, niezbędnych do podgrzewania np. precyzyjnych układów pomiarowych w urządzeniach laboratoryjnych.
